Verdrag van Lissabon

Recentste wijziging van de Europese spelregels. Het verdrag werd door de Europese regeringsleiders gesloten in 2007 en is van kracht sinds 2009. Dankzij ‘Lissabon’ kunnen burgers en vreemdelingen beter opkomen voor hun grondrechten: het Grondrechtenhandvest is nu bindend. Het verdrag introduceert ook het Europees burgerinitiatief. De positie van het Europees Parlement is versterkt, maar ook die van zijn meest geduchte tegenspeler, de Europese Raad van regeringsleiders.

De bevoegdheden van de EU zijn nauwelijks uitgebreid, maar op het gevoelige terrein van misdaadbestrijding hebben individuele lidstaten geen vetorecht meer en heeft het Europarlement medebeslissingsrecht. Ook handelsverdragen worden sinds het Verdrag van Lissabon niet meer door de lidstaten, maar door de EU gesloten. Voor het eerst is een verdragsartikel gewijd aan dierenwelzijn.

Al deze vernieuwingen stonden ook al in de door Frankrijk en Nederland verworpen Europese Grondwet. Op een paar punten is die tekst verbeterd om tegemoet te komen aan de critici. Zo benadrukt ‘Lissabon’ het belang van de strijd tegen klimaatverandering en van solidariteit tussen de lidstaten op het gebied van energievoorziening. De ‘vrije en onvervalste mededinging’ is geen doel op zich meer en de diensten van algemeen economisch belang worden wat beter beschermd.