Opt-out

Sommige Europese ambities zijn alleen te verwezenlijken door tegenstribbelende lidstaten de belofte te geven dat zij niet mee hoeven doen. Dergelijke uitzonderingsclausules heten in het Europese jargon opt-outs.

Toen de burgers van Denemarken in 1992 tegen het Verdrag van Maastricht stemden, kon dit verdrag worden gered door de Denen een aantal opt-outs toe te staan: zo mocht Denemarken buiten de euro, de Europese defensiesamenwerking en samenwerking op justitie en politie blijven.

Een krappe meerderheid stemde in 2015 in een referendum tegen het plan van de Deense regering om een aantal opt-outs af te schaffen. Er werd daarna een speciale regeling overeengekomen waardoor Denemarken ondanks de opt-out toch kan blijven samenwerken met Europol.

Bij het Verdrag van Lissabon bedongen het Verenigd Koninkrijk en Polen een opt-out bij het Grondrechtenhandvest en kreeg Tsjechië op dat punt een toekomstige opt-out toegezegd. Het VK en Ierland doen niet mee aan de Schengenruimte.