Democratisch tekort

Het verschijnsel dat nationale regeringen in Brussel samen besluiten nemen zonder dat enig parlement deze substantieel kan beïnvloeden of tegenhouden.

Het tekort aan democratie is verkleind door het Verdrag van Lissabon, dat in 2009 van kracht werd. Het Europees Parlement heeft nu medebeslissingsrecht bij vrijwel alle Europese wetgeving. Daarnaast kunnen burgers zelf nieuwe wetten voorstellen via een Europees burgerinitiatief.

Dat neemt niet weg dat de gevoelsafstand tussen de burgers en het Europese bestuur nog steeds groot is. Dat blijkt wel uit de lage opkomst bij Europese verkiezingen. Het democratisch tekort van de Europese besluitvorming werd in de aanpak van zowel de eurocrisis als de vluchtelingencrisis versterkt door steeds een intergouvernementele aanpak te verkiezen boven de communautaire methode waarbij het Europees Parlement effectief meebeslist.

De breed gedragen kritiek op averechtse bezuinigingen in onder andere het Europees Parlement vonden nauwelijks gehoor in de eurogroep. Zo duwde een handjevol bezuinigingshardliners Griekenland met verkeerde recepten nog dieper de recessie in zonder een duidelijk mandaat van de Griekse of Europese bevolking.

Ook de migratiepartnerschappen bevinden zich in een juridisch vacuüm zonder effectieve controle van parlementen. Het is te hopen dat de Duits-Franse as na brexit en de verkiezing van Emmanuel Macron en Angela Merkel democratisering van de EU weer hoog op de agenda plaatst.